آلبرت بغزیان کارشناس مشکلات اقتصادی و عضو هیات علمی دانشگاه تهران، در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به لایحه بودجه ۱۴۰۵ که عصر سه شنبه توسط رئیس جمهوری به مجلس شورای اسلامی تقدیم شد و چرایی انقباضی تدوین شدن این لایحه، اظهار نمود: مسئله اصلی این است که دولت اغلب مجبور است از اعداد و تعهدات وعده داده شده در بودجه عدول کند، چونکه درآمدها پاسخگوی هزینه ها نیستند. ساختار بودجه به طور معمول بگونه ای طراحی می شود که در عمل ماهیتی انبساطی پیدا کند.
وی عنوان کرد: حتی اگر بودجه در ظاهر موازنه شده باشد، بعد از گذشت چند ماه با کسری مواجه می شود. این کسری به صورت سنتی و اغلب بدون اطلاع عمومی، با استقراض از بانک مرکزی پوشش داده شده که نتیجه مستقیم آن افزایش پایه پولی، جهش تورم و نوسانات قیمت ارز است.
این عضو هیات علمی دانشگاه تهران، علت ورود ناگهانی ادبیات انقباضی به گفتمان دولت را این مطرح کرد که دولت دیگر قادر به توجیه یا پنهان سازی کسری بودجه نیست دولت نتوانسته است منابع درآمدی کافی را محقق سازد و اضافه کرد: علاوه بر این، دولت در مقابل افزایش هزینه های سازمان ها و شرکتهای وابسته که پاسخگویی مالی به دولت ندارند (نظیر نهادهای فرهنگی خاص که بودجه شان سالانه بالاتر از نرخ تورم رشد می کند) مقاومت نکرده است.
بغزیان تاکید کرد: اگر هدف دولت حل ریشه ای مشکل بود، دو اقدام اساسی ضروری بود که متاسفانه محقق نشد: نخست، کاهش شدید هزینه ها در همین سازمان ها و شرکتهای وابسته و دوم، افزایش درآمدها از راه حذف معافیت های مالیاتی اعطا شده بعد از انقلاب که حال تاریخ انقضایشان گذشته، اما مالیات ها همچنان به جای دولت به ستادهای داخلی خودشان پرداخت می شود.
وی با اعلان اینکه بزرگترین مانع مشکلات اقتصادی کشور دراین میان، تحریمها هستند، اشاره کرد: تا آن زمان که تنش های خارجی کاهش نیابد و سهمیه نفتی ایران در اوپک آزاد نشود، انتظار افزایش درآمد نفتی و رفع کسری وجود ندارد. این وضعیت، دولت را ناگزیر به اجرای سیاست انقباضی می کند. در حقیقت، انقباض به معنای خنثی سازی انبساطی است که از تورم سال قبل و تورم ساختاری تحمیل شده توسط نهادها ناشی شده است.
این کارشناس مشکلات اقتصادی خاطرنشان کرد: دستاوردهای اجرای یک بودجه انقباضی خیلی جدی است و این رویکرد مساوی است با رشد منفی اقتصادی، رکود اقتصادی و کاهش اشتغال. باآنکه امکان دارد فشار تورمی کم شود، اما کاهش هزینه های جاری و عمرانی مستقیماً به بخش مولد اقتصاد لطمه می زند.
بغزیان افزود: باید توجه داشت که تهدید دولت به انقباض، احتمالا تلاشی برای اعمال فشار به منظور حصول دو نتیجه است؛ یا حذف هزینه های غیرضروری (که اگر واقعا صرفه جویی باشد، اقدامی سازنده و نه انقباضی است)، یا افزایش حقیقی درآمدهای مالیاتی (که خود یک اقدام انبساطی سازنده است). در هر صورت، انقباض بودجه به معنای کاهش رشد اقتصادی و افزایش بیکاری است. حرف آخر اینکه ساختار بودجه بطور معمول بگونه ای طراحی می شود که در عمل ماهیتی انبساطی پیدا کند. در حقیقت، انقباض به معنای خنثی سازی انبساطی است که از تورم سال قبل و تورم ساختاری تحمیل شده توسط نهادها ناشی شده است.
منبع: modirsa.ir
