مدیرسا: به قول كارشناسان توسعه نامتوازن صنعت پتروشیمی كشور در سال های گذشته با تمركز بر تولید اتیلن و متانول و عدم توجه به تولید ماده حیاتی پروپیلن، عامل خیلی از مشكلات فعلی در حوزه پتروشیمی است.
به گزارش مدیرسا به نقل از مهر، پروپیلن یكی از مهم ترین سرشاخه های محصولات پتروشیمی با زنجیره ارزش بسیار متنوع است. این ماده كلیدی دومین محصول پتروشیمی از نظر حجم تولید در سطح دنیاست. در كشور فرانسه ۳۳ درصد از تولید سرشاخه های پتروشیمی به پروپیلن اختصاص دارد. این میزان در چین، آلمان و امریكا به ترتیب ۳۰، ۲۸ و ۲۴ درصد است. این در شرایطی است كه در صنعت پتروشیمی ایران توجه لازم به این محصول كلیدی صورت نگرفته است.
پوریا محقق، كارشناس ارشد حوزه پتروشیمی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینكه در ایران پروپیلن تنها ۱۰ درصد سهم تولید سرشاخه های پتروشیمی های خوراك مایع را به خود اختصاص می دهد، اظهار داشت: عمده توجه در این دسته پتروشیمی ها به سمت اتیلن است؛ به صورتی كه نسبت ظرفیت تولید اتیلن به پروپیلن در كشور ما بیش از ۸ برابر است، این نسبت در كشورهای اروپایی و امریكا به صورت میانگین حدود ۱.۵ برابر است.
وی ادامه داد: مقایسه انجام شده حاكی از عدم توازن در توسعه صنعت پتروشیمی ایران است. این عدم توازن در سال های گذشته مانع از توسعه پتروشیمی های پایین دستی شده و در حوزه صنایع تكمیلی پتروشیمی هم مشكلات عدیده ای بوجود آورده است.
ظرفیت ۲ میلیون تنی واردات پلی پروپیلن تركیه از ایران
به گفته محقق، بررسی میزان عرضه و تقاضای محصولات زنجیره پروپیلن در داخل كشور از عدم توازن در تولید این محصولات حكایت دارد. در همین راستا باید توجه كرد كه سه محصول پلی پروپیلن، نرمال بوتانول و دو اتیل هگزانول (۲EH) از مهمترین محصولات موردنیاز تولیدشده از پروپیلن هستند كه در تولید ظروف یكبار مصرف، صنایع رنگ و رزین، چرم مصنوعی و… استفاده می شوند.
این كارشناس ارشد حوزه پتروشیمی درباره كمبود یك میلیون تنی تولید پلی پروپیلن در داخل كشور توضیح داد: در سال قبل حدود ۸۵۰ هزار تن پروپیلن در كشور تولید شده است كه نسبت به نیاز فعلی كشور آمار بسیار پایینی است. بعنوان مثال تقاضای ثبت شده در بورس كالا تنها برای پلی پروپیلن بعنوان اصلی ترین محصول تولیدشده از پروپیلن نزدیك به ۲ میلیون تن است. این در شرایطی است كه بخش اعظم ظرفیت واحدهای پایین دستی پلی پروپیلن به علت كمبود مواد اولیه بلااستفاده مانده است.
وی خاطرنشان كرد: در اغلب مواقع سال پلی پروپیلن با بالاترین قیمت رقابتی در بورس كالا به فروش می رسد. از جانب دیگر بازارهای صادراتی مناسبی هم در منطقه برای این محصول وجود دارد. تنها در یك نمونه از بازارهای صادراتی، كشور تركیه ظرفیت واردات سالانه حدود ۲ میلیون تن پلی پروپیلن از ایران را دارد كه می توان در بلند مدت با تأمین نیاز داخل، نیم نگاهی هم به این قبیل بازارهای بالقوه صادراتی داشت.
این كارشناس صنعت پتروشیمی با اشاره به اینكه كمبود ۲ میلیون تنی تولید نرمال بوتانول در داخل كشوركه عموما برای مصرف در صنعت رنگ و رزین به كشور وارد می شود، اضافه كرد: این كمبود ظرفیت در حالی است كه تولید این محصول در كشور تنها حدود ۳ هزار تن است.
صادرات در عین كمبود داخلی/خام فروشی تا كی؟
این كارشناس صنعت پتروشیمی اظهار داشت: با افزایش ظرفیت تولید پروپیلن در كشور و به تبع آن افزایش تولید موادی همچون پلی پروپیلن و نرمال بوتانول، مشكل بخشی از صنایع تكمیلی پتروشیمی حل می شود، اما با وجود اهمیت بسیار بالای پروپیلن در كشور، در سال های گذشته مسیر توسعه صنعت پتروشیمی بیشتر به سمت سرشاخه های اتیلن و متانول متمركز شده و توجه لازم به ماده كلیدی پروپیلن صورت نگرفته است. این مسئله در حالی به وقوع پیوسته كه سالانه حدود ۱.۶ میلیون تن پروپان كه ماده اولیه برای تولید پروپیلن است به صورت خام به كشورهای اندونزی، چین، هند و… صادر می گردد و بخشی از آن در همین كشورها تبدیل به پروپیلن می گردد.
وی با اشاره به اینكه با تولید واحدهای تولید پروپیلن از پروپان كه پیش از این هم در كشور به راه افتاده است، می توان این حجم پروپان را بعد از تبدیل به پروپیلن به موادی حیاتی با ارزش افزوده تبدیل كرد، اظهار داشت: با انجام این كار علاوه بر جلوگیری از خام فروشی پروپان، زنجیره ارزش این ماده توسعه یافته و بخشی از نیاز صنایع تكمیلی پتروشیمی به مواد اولیه هم برطرف خواهد شد. این مسئله علاوه بر تولید ارزش افزوده، از بعد اشتغالزایی هم حائز اهمیت خواهد بود. اما با نگاهی به طرح های توسعه جدید هم مشخص می گردد كه همچنان شركت ملی پتروشیمی عموما بر متانول و اتیلن متمركز شده است و به تولید پروپیلن اهتمام جدی ندارد.
به گزارش مدیرسا به نقل از مهر، انتظار می رود شركت ملی صنایع پتروشیمی در طرح های توسعه صنعت پتروشیمی كشور رویكرد خویش را از توسعه برپایه متانول و اتیلن به سمت پروپیلن تغییر داده و توجه ویژه ای به این محصول استراتژیك و زنجیره ارزش آن اختصاص دهد.